O sposobach na długie życie w dobrym zdrowiu wiemy dziś bardzo dużo w porównaniu do czasów nie tak znowu odległych. Trudno nam sobie wyobrazić, że można przypisywać zdrowie czemu innemu niż prawidłowe odżywianie, odpowiednio obfitujący w ruch tryb życia czy wreszcie wolność od nałogów takich jak palenie czy alkohol. A jeszcze nie tak dawno, bo na początku poprzedniego stulecia nikt nie znał pojęcia takiego jak witaminy i nie wiedział, jaki wpływ mają te związki na ludzkie zdrowie.
Sto lat temu nie znano witamin
Choć z dobroczynnego wpływu witamin na nasz organizm zdaje sobie dziś sprawę każdy człowiek, jeszcze na początku ubiegłego stulecia nie dysponowano żadną wiedzą na ten temat. Dopiero w 1912 roku Polak, Kazimierz Funk, dokonał przełomowego odkrycia. Badając w Anglii przyczyny choroby układu nerwowego znanej jako beri-beri, wyodrębnił związek, który sam nazwał witaminą (od łac. vita – życie i amine – związek będący pochodną amoniaku), obecnie określany jako witamina B1. Od tego czasu stopniowo zaczęto identyfikować kolejne witaminy, a także badać ich wpływ na ludzki organizm.
Czym są witaminy?
Witaminy są organicznymi związkami niskocząsteczkowymi, czyli o cząstkach zbudowanych z maksymalnie 100 atomów. Ich obecność w organizmie jest niezbędna dla prawidłowego przebiegu licznych procesów metabolicznych. Warto podkreślić, że choć ludziom potrzebna jest niewielka ilość witamin, stanowią one związki egzogenne (organizm nie potrafi wytworzyć ich sam) i muszą być dostarczane wraz z pożywieniem.
Dobre witaminy na wzmocnienie organizmu
Choć dla prawidłowego funkcjonowania organizmu niezbędne jest zapewnienie mu wszystkich potrzebnych witamin, niektóre z nich wpływają pozytywnie na wzmocnienie bardziej niż inne. Warto podkreślić, że składniki odżywcze wspierające układ odpornościowy można podzielić na trzy grupy:
• wspierające odporność barier fizycznych (skóry, śluzówki) – do tej grupy zaliczana jest witamina C i E;
• wspierające odporność komórkową – poza witaminami C i E, także witamina B6, B9 (kwas foliowy). B12 oraz witamina D;
• wspomagające produkcję przeciwciał – wszystkie wymienione witaminy poza witaminą C.
Oczywiście poza witaminami, we wspieraniu odporności duży udział mają również mikroelementy, np. cynk oraz selen.
Jakie witaminy brać na co dzień? Czy witaminy to leki?
W zasadzie witaminy powinno się dostarczać organizmowi wraz z pożywieniem. Naturalne składniki odżywcze są najlepiej przyswajalne i najbardziej dla nas korzystne. Jeśli nie odżywiamy się prawidłowo, lub cierpimy na przewlekłe choroby, zwykle konieczne jest uzupełnienie niedoborów – najlepiej po konsultacji z lekarzem, który podejmie decyzję czy i jakie witaminy powinniśmy przyjmować w postaci gotowych preparatów.
Decydując się na uzupełnianie diety farmaceutykami, warto wiedzieć, że preparaty witaminowe występują na rynku zarówno jako leki, jak i suplementy diety. Poszczególne produkty mogą więc różnić się między sobą dość znacznie, choćby ilością substancji czynnej.
Czy witaminy można przedawkować?
Witaminy, tak jak inne składniki odżywcze można przedawkować. W odniesieniu do witamin, lekarze posługują się trzema pojęciami związanymi z obecnością witamin w organizmie:
• awitaminoza – niedobór wielu witamin w organizmie – w krajach rozwiniętych praktycznie nie występuje u ludzi zdrowych;
• hipowitaminoza – niedobór jednej lub kilku witamin – zdarza się zwykle przy mało urozmaiconej diecie lub po przebytej chorobie,
• hiperwitaminoza – zespół objawów chorobowych spowodowanych przedawkowaniem witamin w organizmie.
Choć organizm posiada mechanizmy obronne i potrafi pozbyć się nadmiaru rozmaitych substancji, przy stałym i nadmiernym dostarczaniu witamin w postaci leków i suplementów, możemy doprowadzić do stanu chorobowego. Dlatego uzupełniajmy niedobory zawsze w porozumieniu z lekarzem.